Draait de politiek in de toekomst rondom broederschap?

Na een periode van gelijkheid en van vrijheid kan in de nabije toekomst een era van broederschap aanbreken. Of is de  wens hier vader van de gedachten? Eerst maar eens kijken naar aanwijzingen en omstandigheden.

De Engelse politiek denker Phillip Blond en onze eigen prof. Gabriel van de Brink verstaan onder politiek op basis van broederschap een werkelijke verplaatsing in en een erkenning van de eigenheid van anderen. Dit vergt meer accentuering van verschillen dan van overeenkomsten (gelijkheid) tussen mensen, erkenning van ieders sociale en individuele omstandigheden en mogelijkheden. De aankondiging van een participatiemaatschappij vormt de voorbode van deze zwenking. Dit sluit weer aan bij het eerder genoemde essay over drie d. Ook erkenning van de onderlinge afhankelijkheden tussen mensen (in plaats van alleen individuele vrijheid en onverschilligheid jegens elkaar). Weg van universalistische pretenties, van het idee dat er een absolute waarde zou bestaan, want dat strijdt met de erkenning van verschillen. Maar tegelijkertijd wel streven naar de overbrugging van tegenstellingen binnen een hogere eenheid. Ruilrelaties en wederzijdse afhankelijkheden vormen het cement van de samenleving. Laat variëteit opbloeien, waaruit de beste keuze zich zelf selecteert, in plaats van eerst een grondige analyse en dan instructie over wat het beste is in regels en standaarden om te zetten.

Natuurlijk zullen zich dan varianten ontwikkelen, net zoals in de periode rond 1970 voor de meeste politieke partijen gold dat zij zich in meer of mindere mate richtten op gelijkheid en in de periode rond 2000 deze partijen bijna allemaal variaties vormden van liberale partijen die vrijheid het hoogst in het vaandel hadden. Zo zouden we vanaf 2020 een periode tegemoet gaan waarin politieke partijen elkaar naar de kroon zullen steken om ieder de beste variant van broederschap te hebben uitgewerkt.

Natuurlijk zijn er ook andere scenario’s denkbaar, die bijvoorbeeld verder van de democratische rechtsstaat afleiden. De huidige tendens binnen de Televisiedemocratie naar een commerciële beauty-contest van politieke merkartikelen, daar zitten burgers naar mijn idee niet op te wachten.